Beleid, Bestuur, Management & Pedagogiek in het kindcentrum

In deze uitgave van Kindcentrum BBMP zoomen we in op de personeelskrapte in de sector kinderopvang en de omgang daarmee. Geen klaagnummer, want dat we moeilijk medewerkers kunnen vinden en behouden, dat weten we allemaal wel. Zie het eerder als een feestnummer, met tal van voorbeelden en tips over hoe je wél medewerkers kunt vinden, behouden en stimuleren. Dat laatste, stimuleren, dat moet je als moderne werkgever doen en kunnen.

Dit themanummer van Kindcentrum BBMP gaat over opleidingen, jezelf ontwikkelen en – breder – persoonlijke groei. Immers, een opleiding volgen is niet een statisch iets, je confronteert jezelf ook met nieuwe werelden. Waarin je kunt groeien, en tegelijk jezelf tegenkomt tijdens die groei.

Intensieve samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang in integrale kindcentra (ikc’s) brengt flinke administratieve uitdagingen met zich mee. In dit nummer van Kindcentrum BBMP zoomen we in op verschillende aspecten daarvan. We bezoeken SCIO Groep en Un1ek, gefuseerde onderwijs/kinderopvang-organisaties die uitgebreid vertellen over hoe hun bestuurders de organisaties managen. Over structuur, taakverdelingen en de rol van ondersteunende diensten.

We hebben veel handen op elkaar gekregen voor het thema van deze Kindcentrum BBMP, leiderschap in de kinderopvang. Het onderwerp leeft, en terecht. Want de meeste lezers van BBMP geven leiding aan kinderopvangorganisaties, groot of klein, of aan delen van een organisatie.

In de kinderopvang leek de afgelopen maanden een bijna weldadige rust te heersen. Deels door een leegloop bij branchepartijen, die zichzelf opnieuw op de rails moeten zetten. Zichzelf opnieuw uitvinden. Personele wisselingen bieden daartoe altijd kansen. Rust was er ook omdat het kabinet Rutte IV was gevallen en iedereen de uitslag van de Tweede-Kamerverkiezingen moest afwachten. Politiek staat alles in de ijskast.

Alle kinderen moeten gelijke kansen krijgen om hun talenten volledig te kunnen ontwikkelen, al bij aanvang van hun leven. Hun ontwikkeling mag niet negatief worden beïnvloed door achtergrond, opleidingsniveau en financiële situatie van de ouders. Kansengelijkheid is de term die we daarvoor hebben bedacht.

Leren en ontwikkelen in allerlei vormen, dat staat in dit themanummer van Kindcentrum BBMP centraal. Lees het als (jezelf) opleiden in brede zin. Bijvoorbeeld via een officiële AD Pep-opleiding, we spreken met de opleidingscoördinator van Fontys. In de opleiding is de T-shaped professional nu meer geïntegreerd in het curriculum.

In dit nummer van Kindcentrum BBMP veel aandacht voor het binnenklimaat in de kinderopvang. Maar ook voor de laatste stand van zaken in politiek Den Haag, dat worstelt met het thema ‘geld verdienen in de kinderopvang’. Gelukkig zijn er onderzoeksbureaus, waarvan de politiek hoopt dat die een (gouden) ei van Columbus tevoorschijn kunnen toveren.

In dit nummer van kindcentrum BBMP staat op verschillende manieren ‘vertrouwen’ centraal. Vertrouwen in de kinderopvang, het lijkt een vaag begrip. Toch weten we het in deze BBMP heel concreet te maken, door het begrip vanuit verschillende invalshoeken voor kinderopvangprofessionals te belichten.

2023 is een historisch jaar voor magazine BBMP. Ons tijdschrift bestaat 15 jaar. Allereerst maakt ons dat natuurlijk dankbaar, voor het vertrouwen dat we al die jaren van de top en het middenkader van (grote en kleine) kinderopvangorganisaties hebben gekregen. Als echt werkveldblad hebben we talloze bijdragen van enthousiaste (en vaak kritische) betrokkenen uit de kinderopvang mogen publiceren. Die stuk voor stuk hebben bijgedragen aan de verdere volwassenwording en professionalisering van de kinderdagopvang, de buitenschoolse opvang en het peuterspeelzaalwerk.

In dit nummer van Kindcentrum BBMP een keur aan artikelen over ict in de kinderopvang. Leveranciers vertellen over hun aanbod aan de kinderopvang, al dan niet samen met hun afnemers. Innige samenwerking tussen kinderopvangorganisatie en leverancier blijkt altijd een vereiste.

Soms word je bij het maken van een thema­ nummer ingehaald door actuele ontwikke­ lingen. Zoals bij het thema ‘Werken met teams’ in deze Kindcentrum BBMP. Het is een prachtig nummer, met onderwerpen als: hoe creëer je goed functionerende teams, hoe zorg je voor psychologische vei­ ligheid voor je medewerkers, hoe ga je om met ziekteverzuim, hoe verweer je je tegen een roddelcultuur? Zeer lezenswaardig.

Een leven lang leren, STAP-budgetten, interne cursussen. En interne externe cursussen of juist externe interne cursussen. De mogelijkheden om je te scholen in de kinderopvang zijn anno 2022 overweldigend. We blijken echt gepassioneerde (bij)scholers.

In dit themanummer van Kindcentrum BBMP verdiepen we ons in de voorschoolse educatie. Wat is de stand van zaken en hoe ziet de toekomst van de VE eruit? Beter nog: in welke richting willen we onze voorschoolse educatie ontwikkelen?

Samen met het Waarborgfonds en Kenniscentrum Kinderopvang hebben we van deze Kindcentrum BBMP een fraai themanummer gemaakt, waarin de bedrijfsvoering van kinderopvangorganisaties centraal staat. Met boeiende artikelen, zowel voor grote kinderopvangorganisaties als voor kleinschalige ondernemingen.

Een uiterst apart regeerakkoord hebben de onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgeleverd. Je begint je bijna af te vragen wie nu wie heeft gepiepeld. Ik denk dat D66 de andere partijen volledig in de nekklem heeft gezet, zonder dat die het zelf nog goed beseffen.

Recent wetenschappelijk onderzoek naar de Nederlandse en buitenlandse kinderopvang heeft ons meer geleerd over de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang, de effecten van kinderopvang op de ontwikkeling van kinderen en de professionalisering van de sector.

Professionals in opvang en onderwijs voelen zich in toenemende mate geconfronteerd met jonge kinderen die ‘onbegrepen gedrag’ laten zien. Deze kinderen zijn meer dan gemiddeld druk, ongeconcentreerd en vertonen met regelmaat verstorend gedrag.

Het kabinet Schoof zet het plan door om in 2027 gratis kinderopvang voor werkende ouders in te voeren. Het vorige kabinet wilde ook ‘bijna gratis’ kinderopvang invoeren, maar stelde dat uit vanwege de grote personeelstekorten in de kinderopvang. Het huidige kabinet vindt dit geen reden om af te zien van de belofte om in 2027 een hoge inkomensonafhankelijke vergoeding in te voeren voor werkende ouders.

Apennoten is een muzikaal televisieprogramma van KRO-NCRV dat in 2016 bij NPO Zappelin gestart is. Nu is er voor dit boek een keuze uit de liedjes gemaakt, zodat de teksten en melodieën nog toegankelijker zijn voor leerkrachten en kinderen.

Van 18 tot en met 24 november 2024 is de Week tegen Kindermishandeling. Professionals die werken met kinderen en gezinnen hebben een belangrijke rol bij het vroegtijdig signaleren van kindermishandeling en huiselijk geweld. Het meldcode-stappenplan helpt om dit zorgvuldig te doen en actie te ondernemen als dat nodig is. Tijdens de week belicht de meldcode-reminder van Augeo Foundation de vijf stappen van de meldcode.

Vakbond FNV Zorg & Welzijn is blij met de uitspraak van het UWV dat kinderopvangorganisatie JongLeren uit Den Haag niet eigenstandig bij 260 pedagogisch medewerkers het aantal contracturen mag verminderen. De vakbond stelde in de zomer van 2024 al dat de werkgever niet de juiste weg bewandelde. Het UWV komt nu tot dezelfde conclusie.

De kinderopvang kampt net als veel andere sectoren met een tekort aan personeel. Om de druk te verlichten, kunnen kinderopvangorganisaties sinds 4 november 2024 subsidie aanvragen voor het aannemen van groepshulpen. Het kabinet stelt hiervoor in totaal zes miljoen euro beschikbaar. De inzet van groepshulpen biedt verlichting voor pedagogisch medewerkers en draagt bij aan het aanpakken van de tekorten.

Eigenaren van een bso-bus, segway of elektrische step kunnen voorlopig nog zonder kenteken op hun vervoermiddel blijven rijden. Vanwege de maatschappelijke en politieke discussie over nieuwe maatregelen voor e-bikes (waaronder fatbikes) en e-steps heeft minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat de invoering een half jaar uitgesteld.

Kinderopvang mag niet alleen een voorrecht zijn voor werkende ouders: kinderopvang is goed voor de ontwikkeling van kinderen en daarom zou elk kind naar de kinderopvang moeten gaan. Dat is de belangrijkste conclusie uit de transitie-agenda ‘Fundament voor de toekomst’ die onderzoeksinstituut DRIFT (Erasmus Universiteit Rotterdam) opstelde samen met 25 professionals, van binnen en buiten de kinderopvang.

Om de samenwerking tussen kinderopvang, primair onderwijs en verschillende partners uit welzijn en jeugdhulp in kaart te brengen ontwikkelde en valideerde een onderzoeksteam van de HvA met drie andere hogescholen een vragenlijst. De scan is een effectief hulpmiddel gebleken voor de meer dan 45 kinderopvangorganisaties en schoolbesturen die meededen aan het onderzoek. Marian Ooms, docentonderzoeker bij Pedagogiek, hoopt later met dit onderzoek naar interprofessionele samenwerking te promoveren.

De laatste jaren ligt in ons land de vaccinatiegraad voor met name de mazelen en kinkhoest te laag. Dit heeft ernstige en in sommige gevallen zelfs dodelijke gevolgen. Daarom hebben VVD en D66 in de Tweede Kamer op 18 oktober 2024 een wetsvoorstel ingediend om ongevaccineerde kinderen in bepaalde gevallen te weren van de kinderopvang.

Dit boek biedt een verzameling van de tijdloze en bijzondere beeldverhalen die voor het eerst te zien waren in de Italiaanse editie van De honderd talen van kinderen. De verhalen laten je zien hoe interactief onderwijs kinderen kan voorbereiden om actieve deelnemers te worden in hun eigen leerproces.

SEO Economisch Onderzoek doet in samenwerking met AYIT Consultancy en BDO Accountants & Adviseurs onderzoek naar kostprijzen binnen de kinderopvang. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is opdrachtgever van dit onderzoek.

Het gaat goed met de meeste kinderen, maar opgroeien en ontwikkelen doe je met vallen en opstaan – en daar leer je ook van. Natuurlijk maken we ons wel zorgen over sommige kinderen.

Gastouders hoeven per januari 2025 niet langer te voldoen aan het warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen 2023 (WAS 2023). Dit besluit stelt veiligheidseisen aan het gebruik van speeltoestellen in openbare ruimtes. Omdat speeltoestellen bij gastouders thuis in de tuin staan, is het moeilijk te bepalen of dit openbaar of privégebruik is. Daarom hoeft de gastouderopvang zich straks niet meer te houden aan het WAS.

Een derde van de basisscholen haalt de wettelijke norm van minimaal 90 minuten gym per week niet. Dat blijkt uit onderzoek van het Mulier Instituut. Scholen lukt het wel steeds beter om bevoegde groepsleerkrachten of een vakleerkracht de gymles te laten geven. Dat ging afgelopen schooljaar op 92 procent van de onderzochte scholen goed.

Scholen in Noord-Drenthe en de provincie Groningen kunnen vanaf 1 september 2025 aanspraak maken op geld voor extra onderwijs. Als ereschuld vanwege de gaswinning kan elke basisschool twee tot zes uur extra les geven. Het geld komt van de overheid, die de komende dertig jaar jaarlijks honderd miljoen euro geeft aan de provincie Groningen en de Noord-Drentse gemeenten Tynaarlo, Noordenveld en Aa en Hunze als compensatie voor de gaswinning. Een deel van dit geld is bedoeld voor het basisonderwijs.

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de maximum uurprijzen en de vergoedingspercentages voor de kinderopvangtoeslag in 2025 vastgesteld. Veel werkende ouders zijn volgend jaar minder geld kwijt aan kinderopvang. Dit komt doordat het kabinet 429 miljoen euro uittrekt voor het verhogen van de kinderopvangtoeslag.

Het personeelstekort in de kinderopvang blijft voorlopig groot. Zeker met de mogelijke aantocht van gratis kinderopvang is het te kleine aantal medewerkers een toenemend probleem. Ziekteverzuim onder personeel maakt het er voor veel kinderopvangorganisaties niet makkelijker op. Om de tekorten zoveel mogelijk tegen te gaan, kunnen leidinggevenden maatregelen nemen om het aantal ziekmeldingen te verminderen.

In het tweede kwartaal van 2024 lag het verzuim in kinderopvang iets hoger dan in hetzelfde kwartaal van vorig jaar, meldt Kinderopvang werkt!. In 2023 lag het verzuimpercentage elk kwartaal nog lager dan in hetzelfde kwartaal in 2022. In het eerste kwartaal van 2024 zette deze trend zich nog door, maar deze is nu gestopt.

De Universiteit Utrecht en het Universitair Medisch Centrum Utrecht voeren een onderzoek uit waarin gekeken wordt naar slaap van baby’s in de kinderopvang. Slaap is erg belangrijk voor vroege ontwikkeling, maar we weten eigenlijk nog erg weinig over het verschil tussen slapen thuis en op het kinderdagverblijf.